Benaming Taxandria
De bij ons meest bekende oude streeknaam is Taxandria, vanaf 1903 opnieuw populair gemaakt toen de Geschied- en Oudheidkundige Kring van de Antwerpse Kempen die naam koos. Turnhout was immers de celebre municipium Taxandriae, de bekende stad van Taxandria. Een beetje op natuurlijke wijze evolueerde de naam Taxandria naar de naam Kempen.
Taxandria, dat ook voorkomt onder de naam Toxandria en Texandria, was de naam van een gouw of graafschap uit de Frankische tijd, een 'pagus' dus, net zoals we toen ook een 'pagus Flandrensis' en een 'pagus Bragbatense' hadden, naast vele andere. Daarvan zijn de namen Vlaanderen en Brabant overgebleven. Taxandria is als officiële streeknaam daarentegen wel verdwenen. Taxandria was dus een historisch of staatkundig begrip. Kempen, daarentegen is een natuurlijke omschrijving, een gebied met dezelfde fauna en flora, nooit een staatkundige eenheid.
De naam 'Taxandria' herinnert aan de Texuandri, een Germaanse stam uit de Romeinse tijd, die van over de Rijn kwam. Samen met de Tungri (Tongeren) en de Batavi (Batavieren) werden ze door de Romeinen uitgenodigd om de plaats van de uitgemoorde Eburonen in te nemen en als 'foederati' (verbondenen), de 'Pax Romana' in stand te houden als soldaten en boeren in dienst van de Romeinen. Hier in onze streken zou die rol gespeeld zijn door de Texuandri. Plinius de Oudere (1ste eeuw na Chr.) vermeldt deze ook in zijn 'naturalis Historia':
A scaldi incolunt extera Texuandri pluribus nominibus
Dit is een 'aprocriefe' tekst die min of meer betekent: 'Vanaf de rechterkant van de Schelde wonen de onder verschillende namen bekende Taxandriërs'.
De naam betekent volgens de bekende toponymist Gijseling iets als 'ter rechterzijde' of in het zuidwesten. Volgens anderen staat de benaming voor 'mannen van de taxusboom' of 'stapelaars van zand'...
Fragmenten uit: Harry de Kok en Guido Landuyt, Turnhout in straatnamen, Turnhout, 2009, p. 7-9.