Woensdag 9 oktober 2024

Prof. em. Fred Stevens

De Boerenkrijg

Op woensdag 9 oktober 2024 om 20.00 u zal em. prof. Fred Stevens een lezing houden op de zolder van het Taxandria­museum, Begijnenstraat 28.

Traditioneel wordt aangenomen dat de Boerenkrijg begint te Overmere op 12 oktober 1798 (19 oktober volgens de Franse minister van Oorlog). Na een kort feitenverhaal wordt nader ingegaan op de oorzaken van deze opstand. Cruciaal hierbij is de vraag of de revolte een gevolg is van de invoering van de conscriptie, of dat zij haar oorsprong vindt in de maatregelen tegen de religie van de revolutionairen, dan wel in acties van Groot-Brittannië of van emigranten. Ook de vraag in welke mate het een gevolg is van een ontwrichting van een ‘oude organische’ maatschappij tegenover een ‘moderne rationele’ maatschappij komt aan bod. Of de benaming ‘Boerenkrijg’ echt de lading dekt, kan worden betwijfeld. De meeste leiders behoren immers tot de plattelandsburgerij. Er wordt verder inge­gaan op de vaststelling dat de Boerenkrijg vooral gesitueerd kan worden in de Vlaamse en Duitse (Luxemburg) departe­men­ten en op het verschil tussen de situatie in het graafschap Vlaanderen en het hertogdom Brabant.

In een tweede luik komt de erfenis van de Boerenkrijg aan bod. Vooreerst is er de literaire erfenis. Daarna wordt aandacht besteed aan de katholieke recuperatie van de opstand tijdens de viering van het eeuwfeest van de revolte in 1898, net als aan de vieringen in 1938 (140 jaar Boerenkrijg), de Van Gansenhulde in 1942, de 150ste verjaardag in 1948 en de herdenking van tweehonderd jaar Boerenkrijg in 1998. Vervolgens stelt zich de vraag of de Boerenkrijgers brigands dan wel vrijheidsstrijders zijn. Ten slotte wordt aandacht besteed aan het feit dat de Boerenkrijg evolueerde van een episode die bijgedragen heeft tot de Vlaamse emancipatie tot een kwijnende historische gebeurtenis, miskend door de huidige gene­ra­tie Vlaamse universitaire historici, met de lotgevallen van het Boerenkrijg­museum te Berlare als symbool.

Fred Stevens (°Ukkel 1953) studeerde rech­ten en geschie­denis aan de KU Leuven. Hij promoveerde in 1989 tot doctor in de rechten op een proef­schrift over het Antwerpse notariaat tijdens de periode 1794-1814. Van 1982 tot 1993 was hij advocaat aan de balie te Antwerpen. Van 1982 tot aan zijn emeritaat in 2013 was hij verbonden aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid te Leuven.

Fred Stevens verricht onderzoek en publiceerde diverse boeken en artikels over de gevolgen van het Verlichtings­denken en de Franse revolutie op de instellingen en het recht, over de universi­teits­geschiedenis evenals over de geschie­denis van het notariaat. Daarnaast beoefent hij ook publieksgeschiedenis. Hij werkte onder­meer mee aan De kleine geschiedenis van de Kempen in 20 dagen (2007-2009) en Turnhout van A tot Z (2016). Hij publiceerde, samen met A. Tixhon, De geschiedenis van België voor Dummies (2011). Hij is actief in verschillende weten­schappelijke en culturele binnen- en buitenlandse verenigingen. Hij is ook ondervoorzitter van de Geschied- en Oudheid­kundige Kring van de Antwerpse Kempen Taxandria.